Veiling: goedkoop of duurkoop

29 maart 2017

Vanochtend las ik in de krant dat de Nederlandse start-up Catawiki, die online veilingen organiseert voor verzamel- en kunstobjecten, 75 miljoen krijgt voor investeringen.

Veilingen zijn populair. Naast verzamel- en kunstobjecten worden er veilingen georganiseerd voor de meest uiteenlopende producten: horloges, auto’s, kantoormeubilair, noem maar op. Veilingen zijn ook laagdrempeliger geworden met de komst van internet. Een bekend probleem is dat de aangeboden producten niet (kunnen) worden bekeken en dat kopers afgaan op de productomschrijving en de foto’s. Dan kan voorkomen dat bijvoorbeeld een zaak wordt gekocht die niet aan de verwachtingen voldoet, zoals een fiets zonder zadel of een auto zonder werkende airbag.

Koper wil zijn geld terug, maar wat kan je doen? Je kan je geld terugvorderen op twee (juridische) gronden:

1. de koop ontbinden op grond van non-conformiteit;
2. de koop vernietigen op grond van dwaling.

Voor ontbinding (punt 1) moeten allereerst de partijen worden bekeken. We nemen voor het gemak aan dat er twee partijen zijn: het veilinghuis als verkopende partij en de particulier (lees: consument) als kopende partij.

Als eerste moet er worden bekeken of het veilinghuis zich kan beroepen op algemene (veiling)voorwaarden op grond waarvan zij niet aansprakelijk kan worden gesteld.
Veelal hanteren veilinghuizen veilingvoorwaarden. Dat zijn algemene voorwaarden die aan de consument ter hand moeten worden gesteld. Dat betekent dat de algemene voorwaarden de koper moeten zijn toegestuurd, overhandigd, of op een andere manier ter beschikking gesteld zodat de koper deze daadwerkelijk heeft kunnen lezen voordat de koop tot stand is gebracht. De belangrijkste bepalingen, zoals uitsluiting aansprakelijkheid, zijn vaak ook terug te vinden in de catalogus waardoor het veilinghuis kan aantonen dat de voorwaarden ter hand zijn gesteld. (Anders had de consument geen kennis kunnen nemen van de producten)

Ten tweede moet worden bekeken of het veilinghuis zijn aansprakelijkheid in de veilingvoorwaarden uitsluit en zo ja, in hoeverre.
In de veilingvoorwaarden kan aansprakelijkheid geheel of gedeeltelijk worden uitgesloten. Gehele uitsluiting aansprakelijkheid wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn voor de consument. In dat geval dient het veilinghuis dus aan te tonen dat dat in haar geval niet onredelijk bezwarend is.
Bij een gedeeltelijke uitsluiting zal de koper moeten aanvoeren dat deze in het specifieke geval onredelijk bezwarend zijn. Dit houdt in een zwaardere stelplicht voor de koper. Een gedeeltelijke uitsluiting aansprakelijkheid luidt bijvoorbeeld:

“Omschrijving in de catalogus en of inlichtingen door of namens ons verstrekt, worden geacht te zijn gegeven naar beste kennis en weten.

Voor onjuiste inlichtingen of onvolledige omschrijving der goederen wordt geen verantwoording genomen.

Terstond na toewijzing zijn de verkochte goederen voor rekening en risico van de koper en is iedere reclame uitgesloten.”
Tevens zijn de algemene voorwaarden van toepassing op de koopovereenkomsten.”

Indien en voor zover de veilingvoorwaarden niet ter hand zijn gesteld, dan zijn de voorwaarden niet van toepassing.

In bovenstaande gevallen gelden in ieder geval de wettelijke regels inhoudende dat een koper mag verwachten dat de zaak de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de aanwezigheid niet hoefde te betwijfelen. Dat betekent in het ons voorbeeld dat de fiets en de auto geschikt moeten zijn voor normaal gebruik en dat er op een veilige manier in het verkeer kan worden deelgenomen.

Tot slot, punt 2, het ultieme vangnet: de dwaling. Gesteld (en bewezen) moet worden dat op grond van de (catalogus)informatie koper de koop niet zou hebben gesloten indien hij had geweten dat – in ons geval – de fiets geen zadel had en/of de auto geen werkende airbag. In dit geval zal moeten worden getoetst aan de mededelingsplicht van het veilinghuis en de onderzoeksplicht van de koper. Verder zullen ook gemaakte voorbehouden een rol spelen.

Ontbinding of vernietiging, het eindresultaat is hetzelfde: aankoopbedrag (en evt. onderzoekskosten) terug. Beide gronden kunnen buitengerechtelijk worden ingeroepen, maar als het veilinghuis betwist, zal uiteindelijk de gang naar de rechter moeten worden gemaakt om het bedrag (terug) te vorderen.

Heeft u nog vragen, aarzel dan niet contact op te nemen.